Kabile

CASİM AVCI; Recep  Senturk

Kabile

Unknown

Research output: Chapter in Book/Report/Conference proceeding › Entry for encyclopedia/dictionary › peer-review

Abstract

Arapça’da “önüne almak, karşısına almak” anlamındaki kabl kökünden gelen kabîle, kafatasını oluşturan ve karşılıklı duran dört kemikten her birinin adıdır. İnsan topluluklarını meydana getiren alt kümeleri insan vücudunun bazı organlarına benzeterek adlandırma anlayışından hareketle, aynı atadan gelen ve birbirine kan bağıyla bağlı bulunan büyük insan topluluğuna bu isim verilmiştir. Câhiliye dönemi şiirlerinde de geçen kabile kelimesi Kur’an’da bir defa ve çoğul şekliyle (kabâil) kullanılmıştır (el-Hucurât 49/13). Sosyal yapının muhtelif alt kümeleri cizm/cezm, cumhûr, şa‘b, kabile, imâre/amâre, batn, fahiz/fahz, aşîre, fasîle, raht şeklinde sıralanır. Bazan cummâ, hay, beyt, üsre, itre ve zürriyye de çeşitli kümeleri tanımlamak üzere kullanılır (Nüveyrî, II, 286; Cevâd Ali, IV, 316-319). Bu grupların büyüklükleri, sıralamaları ve örnekleri konusunda farklı görüşler bulunmakla birlikte kabilenin şa‘bdan küçük, aşîreden büyük olduğu anlaşılmaktadır. Şa‘b (çoğulu şuûb) ve kabilenin yanında aşîre, fasîle ve raht gibi bazı kelimeler Kur’an’da geçmekte, ayrıca Hz. Ya‘kūb’un on iki oğlu ve onların soyundan gelen İsrâiloğulları’nın on iki kabilesi için esbât kullanılmaktadır.

Original language	Turkish
Title of host publication	İslâm ansiklopedisi, Cilt XXIV
Pages	30-32
Publication status	Published - 2001
Externally published	Yes

Cite this

@inbook{8734122b22a74c2c878e07b7a89a3d1a,

title = "Kabile",

abstract = "Arap{\c c}a{\textquoteright}da “{\"o}n{\"u}ne almak, kar{\c s}ısına almak” anlamındaki kabl k{\"o}k{\"u}nden gelen kab{\^i}le, kafatasını olu{\c s}turan ve kar{\c s}ılıklı duran d{\"o}rt kemikten her birinin adıdır. İnsan topluluklarını meydana getiren alt k{\"u}meleri insan v{\"u}cudunun bazı organlarına benzeterek adlandırma anlayı{\c s}ından hareketle, aynı atadan gelen ve birbirine kan bağıyla bağlı bulunan b{\"u}y{\"u}k insan topluluğuna bu isim verilmi{\c s}tir. C{\^a}hiliye d{\"o}nemi {\c s}iirlerinde de ge{\c c}en kabile kelimesi Kur{\textquoteright}an{\textquoteright}da bir defa ve {\c c}oğul {\c s}ekliyle (kab{\^a}il) kullanılmı{\c s}tır (el-Hucur{\^a}t 49/13). Sosyal yapının muhtelif alt k{\"u}meleri cizm/cezm, cumh{\^u}r, {\c s}a{\textquoteleft}b, kabile, im{\^a}re/am{\^a}re, batn, fahiz/fahz, a{\c s}{\^i}re, fas{\^i}le, raht {\c s}eklinde sıralanır. Bazan cumm{\^a}, hay, beyt, {\"u}sre, itre ve z{\"u}rriyye de {\c c}e{\c s}itli k{\"u}meleri tanımlamak {\"u}zere kullanılır (N{\"u}veyr{\^i}, II, 286; Cev{\^a}d Ali, IV, 316-319). Bu grupların b{\"u}y{\"u}kl{\"u}kleri, sıralamaları ve {\"o}rnekleri konusunda farklı g{\"o}r{\"u}{\c s}ler bulunmakla birlikte kabilenin {\c s}a{\textquoteleft}bdan k{\"u}{\c c}{\"u}k, a{\c s}{\^i}reden b{\"u}y{\"u}k olduğu anla{\c s}ılmaktadır. {\c S}a{\textquoteleft}b ({\c c}oğulu {\c s}u{\^u}b) ve kabilenin yanında a{\c s}{\^i}re, fas{\^i}le ve raht gibi bazı kelimeler Kur{\textquoteright}an{\textquoteright}da ge{\c c}mekte, ayrıca Hz. Ya{\textquoteleft}kūb{\textquoteright}un on iki oğlu ve onların soyundan gelen İsr{\^a}iloğulları{\textquoteright}nın on iki kabilesi i{\c c}in esb{\^a}t kullanılmaktadır.",

author = "CASİM AVCI and Recep Senturk",

year = "2001",

language = "Turkish",

pages = "30--32",

booktitle = "İsl{\^a}m ansiklopedisi, Cilt XXIV",

}

TY - CHAP

T1 - Kabile

AU - AVCI, CASİM

AU - Senturk, Recep

PY - 2001

Y1 - 2001

N2 - Arapça’da “önüne almak, karşısına almak” anlamındaki kabl kökünden gelen kabîle, kafatasını oluşturan ve karşılıklı duran dört kemikten her birinin adıdır. İnsan topluluklarını meydana getiren alt kümeleri insan vücudunun bazı organlarına benzeterek adlandırma anlayışından hareketle, aynı atadan gelen ve birbirine kan bağıyla bağlı bulunan büyük insan topluluğuna bu isim verilmiştir. Câhiliye dönemi şiirlerinde de geçen kabile kelimesi Kur’an’da bir defa ve çoğul şekliyle (kabâil) kullanılmıştır (el-Hucurât 49/13). Sosyal yapının muhtelif alt kümeleri cizm/cezm, cumhûr, şa‘b, kabile, imâre/amâre, batn, fahiz/fahz, aşîre, fasîle, raht şeklinde sıralanır. Bazan cummâ, hay, beyt, üsre, itre ve zürriyye de çeşitli kümeleri tanımlamak üzere kullanılır (Nüveyrî, II, 286; Cevâd Ali, IV, 316-319). Bu grupların büyüklükleri, sıralamaları ve örnekleri konusunda farklı görüşler bulunmakla birlikte kabilenin şa‘bdan küçük, aşîreden büyük olduğu anlaşılmaktadır. Şa‘b (çoğulu şuûb) ve kabilenin yanında aşîre, fasîle ve raht gibi bazı kelimeler Kur’an’da geçmekte, ayrıca Hz. Ya‘kūb’un on iki oğlu ve onların soyundan gelen İsrâiloğulları’nın on iki kabilesi için esbât kullanılmaktadır.

AB - Arapça’da “önüne almak, karşısına almak” anlamındaki kabl kökünden gelen kabîle, kafatasını oluşturan ve karşılıklı duran dört kemikten her birinin adıdır. İnsan topluluklarını meydana getiren alt kümeleri insan vücudunun bazı organlarına benzeterek adlandırma anlayışından hareketle, aynı atadan gelen ve birbirine kan bağıyla bağlı bulunan büyük insan topluluğuna bu isim verilmiştir. Câhiliye dönemi şiirlerinde de geçen kabile kelimesi Kur’an’da bir defa ve çoğul şekliyle (kabâil) kullanılmıştır (el-Hucurât 49/13). Sosyal yapının muhtelif alt kümeleri cizm/cezm, cumhûr, şa‘b, kabile, imâre/amâre, batn, fahiz/fahz, aşîre, fasîle, raht şeklinde sıralanır. Bazan cummâ, hay, beyt, üsre, itre ve zürriyye de çeşitli kümeleri tanımlamak üzere kullanılır (Nüveyrî, II, 286; Cevâd Ali, IV, 316-319). Bu grupların büyüklükleri, sıralamaları ve örnekleri konusunda farklı görüşler bulunmakla birlikte kabilenin şa‘bdan küçük, aşîreden büyük olduğu anlaşılmaktadır. Şa‘b (çoğulu şuûb) ve kabilenin yanında aşîre, fasîle ve raht gibi bazı kelimeler Kur’an’da geçmekte, ayrıca Hz. Ya‘kūb’un on iki oğlu ve onların soyundan gelen İsrâiloğulları’nın on iki kabilesi için esbât kullanılmaktadır.

M3 - Entry for encyclopedia/dictionary

SP - 30

EP - 32

BT - İslâm ansiklopedisi, Cilt XXIV

ER -